Türkiye’de AKP hükümetinin gündeme getirdiği anayasa değişikliği paketi, Economist dergisindeki bir makalede yorumlanıyor.
‘Reform ya da ölüm’ başlıklı makalede hükümetin anayasa reformları için kendisini bir mücadeleye hazırladığı belirtiliyor.
‘Reform hevesinde yeni bir patlama mı, yoksa laik düzene son bir saldırı mı?’ diye soran dergi, bu sorunun yanıtı ne olursa olsun, AKP hükümetinin laik elitler arasındaki karşıtlarıyla gerilimi artırdığını söylüyor.
Economist, ‘Değişiklikler, bir dönem her şeye gücü yeten generallerin ve yargıdaki müttefiklerinin gücünü daha da azaltacak’ diyor.
Anayasa Mahkemesi’nin refleksi
Değişiklikler arasında ileride darbe düzenlemeye çalışabilecek kişilerin sivil mahkemelerde yargılanabilmesinin de olduğunu söyleyen Economist, benzer bir değişikliğin Cumhuriyet Halk Partisi’nin ısrarıyla Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edildiğini kaydediyor ve şöyle devam ediyor;
‘CHP gibi laik düzenin bir kalesi olan mahkemenin, seçilmiş yetkililerin generaller üzerindeki otoritesini beyan eden her hamleye karşı çıkmak gibi içgüdüsel bir refleksi var. Bu, AKP’nin önerdiği değişikliklerin neden yargıçların seçilme yöntemini tamamen değiştirmeyi öngördüğünü açıklayabilir. Paket onaylanırsa, Anayasa Mahkemesi üyelerinin çoğunu Cumhurbaşkanı seçecek. Hükümet, çoğu mahkeme yetkilisini atayan Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu üzerinde de nüfuz kazanacak.’
Pakete karşı çıkanların, bunun İslamcıların Türkiye’nin hukuk sistemine sızmasına izin vereceğini söylediğini belirten dergi, ‘AKP, taraftarlarının en büyük sıkıntısı olan türban yasağını ele alsaydı bu tür iddialar daha büyük bir geçerlilik taşırdı’ diyor.
Economist, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın, değişikliklerin Avrupa Birliği üyeliği için yapılacağı konusunda ısrar ettiğini belirtiyor.
Değişiklikler için parlamentoda üçte iki oranında çoğunluğun gerektiğini kaydeden dergi, bu çoğunluğa sahip olmayan Erdoğan’ın muhalefet partileri nezdinde lobi yaptığını, ancak tüm muhalefet liderlerinin önerilerini reddettiğini söylüyor.
‘Muhalefet, muhalefette kalır’
Bu durumun Erdoğan’ı değişiklikleri referanduma götürmek zorunda bırakabileceğinin ifade edildiği makale şöyle sona eriyor;
‘Referandum da riskli. Seçmen ‘Hayır’ derse, bu AKP hükümetinin kendisine karşı verilmiş bir oy olur. Ancak parti yetkilileri ‘fark etmez’ diyor. Kamuoyu yoklamaları Erdoğan’ı yüzde 40 destekle rakiplerinin çok önünde gösteriyor. Muhalefet, anayasal ya da diğer reformlara körü körüne direnmeyi sürdürdükçe muhalefette kalacaktır.’
Economist dergisi bu haftaki sayısında bir de Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün Kamerun ve Kongo ziyaretleri üzerinden Türkiye-Afrika ilişkilerini ele alan bir makaleye yer veriyor.
‘Osmanlı rüyaları’ başlığını taşıyan yazıda özetle, Türkiye’nin Afrika’yla ticaret ve bu kıtada nüfuz elde etmek için yeni bir arzusu olduğu kaydediliyor.
Gül’ün Afrika gezisinin daha çok ticari olduğunu belirten dergi bu durumun, Gül’ün heyetinde 140 işadamı olmasını açıkladığını söylüyor.
Ekonomik krizle beraber Türkiye’nin Avrupa’yla ticaretinin darbe aldığını belirten Economist, ‘Türkiye’nin muhafazakar kesimlerinden gelen küçük ve orta ölçekli işletmeler Anadolu kaplanları Afrika’da iş fırsatlarını kovalıyor’ diyor.
Türkiye ve Afrika
Türkiye’nin bir gün Afrika’da siyasi nüfuz da elde etmek istiğini belirten dergi, Türkiye’de 2005’in ‘Afrika Yılı’ ilan edilmesinin, Ankara’nın Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde geçici üyelik elde etmek için yürüttüğü kampanyayla ilgili olduğunu belirtiyor. Economist, biri dışında tüm Afrika ülkelerinin Türkiye’ye oy verdiğini kaydediyor.
Dergi, Ankara’nın Afrika’da 12 büyükelçilik açtığını, ya da açmayı planladığını ifade ediyor.
Economist, genç Afrikalı diplomatların Ankara’da eğitim gördüğünü, Gül’ün son gezisinde de Türk üniversiteleri için bursların dağıtıldığını kaydediyor.
Ancak dergi Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne girme hedefinin, bazen Afrika’daki arzularını gerçekleştirmeyi zorlaştırabileceğini belirtiyor.
‘İlgi baş ağrıtabilir’
Buna örnek olarak da, Ankara’nın Brüksel’den gelen itirazlar sonucu, Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından Darfur’da savaş suçu işlemekle suçlanan Sudan Cumhurbaşkanı Ömer el Beşir’e yapılan daveti geri çekmesi gösteriliyor.
‘Türkiye’nin kur yaptığı diğer Afrika ülkelerindeki ihlaller ileride başka başağrılarına yol açabilir’ diyen dergi, Gül’ün çekinmediğini ve ‘Burada bizim gibi çok insan var. Mesela Lübnanlılar’ dediğini aktarıyor.
Dergi makaleye şu satırlarla son veriyor;
‘Gül, buna Ermeniler ve Rumları da ekleyebilirdi. Ancak çoğu, Osmanlı İmparatorluğu çökerken öldürülen ya da sınır dışı edilen ve daha sonra Afrika’da büyük tüccarlara dönüşen Hristiyanların torunları. Türkiye’ye yönelik hisleri Afrikalı kardeşleri kadar sıcak olmayabilir.’
Irak’ta seçim gerginliği
Guardian, Irak’ta 7 Mart’ta yapılan genel seçim sonuçlarının bugün resmen açıklanacağını ve açıklama öncesi ülkede gerilimin yüksek olduğunu yazıyor.
Gazete, önde giden adaylar Başbakan Nuri el Maliki ve eski Başbakan İyad Allavi’nin kaybettikleri takdirde sonuçları kabul etmeyeceklerini söylediğini hatırlatıyor.
Haberde görüşlerine yer verilen Nuri el Maliki’ye yakın isimlerden Sami el Askeri, Maliki’nin kaybetmesi durumunda bir silahlı ayaklanma çağrısı yapmayacağını belirtiyor, ancak olayların Maliki’nin kontrolünden çıkabileceği uyarısında bulunuyor.
Gazete, Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu Başkanı’nın, birinci ve ikinci aday arasında sadece bir kaç sandalye olduğu yönündeki açıklamasını aktarıyor.
Guardian ayrıca, seçimi kazanan adayın da doğrudan başbakan olamayacağını ve önünde zorlu bir hükümet kurma süreci bulunduğunu belirtiyor.
Kongre üyelerine tehditler
Independent’ın dünya haberleri sayfalarında, Amerikan Kongresi’nde kabul edilen sağlık reformuna karşı çıkanlardan, reform paketini onaylayan Temsilciler Meclisi üyelerine tehditler içeren mektuplar, elektronik postalar ve telefonlar geldiği yazıyor.
Bir demokrat üyenin seçim bölgesindeki ofisine de tuğla atıldığı kaydediliyor.
Bu olaylar üzerine, 100’den fazla Temsilciler Meclisi üyesinin güvenliklerinden kaygılı olduklarını söylediği belirtiliyor.
ABBA için umut ışığı
Times, İsveçli efsanevi grup ABBA’nın bir kereliğine de olsa tekrar bir araya gelmesi için umut ışığı doğduğunu yazıyor.
Gazete, grubun erkek üyeleri Benny Andersson ve Björn Ulvaeus’la bir röportaja yer veriyor. Andersson, ‘Bir kereliğine de olsa bir orkestra eşliğinde bir araya gelmez misiniz?’ sorusuna ‘Evet neden olmasın. Kızlar hala şarkı söylüyor mu bilmiyorum ama Frida’nın stüdyoya girdiğini biliyorum. Aslında pek de fena fikir değil’ yanıtını veriyor.
Times bu açıklamaların yeniden bir araya gelme konusunda sadece bir umut ışığı olduğunu söylüyor ama grup üyelerinden Ulvaeus’un daha iki yıl önce ‘Asla bir kez daha aynı sahnede görünmeyeceğiz’ dediğini hatırlatıyor.
Haberde ayrıca grubun geçmişte yeni bir dünya turnesi için önerilen 1 milyar doları geri çevirdiği kaydediliyor.
