Rusya Başbakanı Vladimir Putin, Türkiye ziyareti sırasında Rus doğal gazını Avrupa’ya ulaştıracak yeni boru hattı projesi Güney Akım için Ankara’nın desteğini kazanmayı başarmıştı.
Rusya’nın bu hamle ile AB’nin Rus doğal gazına alternatif olarak gördüğü Nabucco projesine de darbe vurduğu yorumları yapılıyor.
Nabucco anlaşmasının imzalanmasından bir ay sonra Güney Akım’ın altına da imzasını atan Türkiye ise enerji koridoru olma rolünü pekiştirmiş oluyor.
Peki ziyaret ve anlaşmalar Rusya’da nasıl algılanıyor?
İşte BBC Rusça Bölümü Editörü Andrey Ostalski’nin görüşleri;
Soru: Neler dendi Putin’in Türkiye ziyareti için Rusya’da?
Andrey Ostalski: Türkiye’de olanlar, Rusya’da büyük bir diplomatik zafer olarak görülüyor. Putin’in Türkiye’yi ziyaret edeceği önceden duyurulmuş değildi. Dışişleri Bakanlıkları ve elçilikler çok ciddi çalışma yürütmüş olsa bile, ziyaretten gazeteciler çok geç haberdar oldu.
İmzalanan anlaşmaların çokluğu da, toplantının arkasında ciddi bir çalışma olduğunu gösteriyor. Rus yetkililer, enerji ekseni etrafında oynanan küresel satrançta çok iyi bir hamle yaptıklarını düşünüyor.
Soru: Peki bu hamle ile neler elde ettiğini düşünüyor Rusya?
AO: Avrupa’ya enerji ulaştırma konusunda hâlâ Ukrayna’ya bağımlı olmak, Rusya’yı çok rahatsız ediyordu. Dolayısıyla Kuzey Akım ve Güney Akım projelerinin hayata geçirilmesinde diplomatik çözümler bulup, uluslararası destek sağlayarak, jeopolitik düzeyde inisiyatifi eline aldığını ve konumunu güçlendirdiğini düşünüyor.
Bunun karşılığında da, Türkiye gibi kendisine yardımcı olan ülkelerle ikili ilişkilerini geliştirmeye hazır gibi görünüyor.
‘Nabucco zayıflatıldı’
Soru: Türkiye yakın zaman önce, Orta Asya doğal gazını Avrupa’ya ulaştıracak Nabucco projesine katkıda bulunacak ülke liderlerini davet edip tören düzenleyerek anlaşma imzalamıştı. Projenin geleceğine kötümser bakanlar, boru hattını dolduracak gazın henüz hazır olmadığını söylemişti.
Rusya Başbakanı Putin de, Nabucco anlaşmasının imzaladığı günlerde, “Toprağı kazmak ve boru hattı inşa etmek istiyorlarsa bizim için sorun yok.” diyerek, projenin geleceği olmadığını ima etmişti. Dünkü anlaşmadan sonra neler düşünüyor sizce?
AO: Rusya’nın ele almak istediği ikinci unsur, kendi çıkarlarına düşman bir proje olarak gördüğü Nabucco’ydu zaten. Rusya, Avrupa ülkelerinin bu proje ile Rusya’nın arkasından iş çevirip, Orta Asya doğal gazını nakletmenin bir yolunu aradığını düşünüyor.
Şimdi ise Türkiye ve İtalya’nın kendi taraflarında olduğuna ve bu yolla da Nabucco projesinin muhtemelen zayıflatıldığına inanıyor. Teknik olarak proje, boru hattını dolduracak gaz bulamaması nedeniyle zaten zayıftı.
Soru: Peki Rusya, Güney Akım projesine destek bularak Nabucco projesini gereksiz hale getirdiğini mi düşünüyor?
AO: Evet, büyük ölçüde böyle. Nabucco projesinin gerekliliği artık sorgulanır durumda. Çünkü şimdi Rusya tarafından önerilen, hayata geçirilmesi çok daha uygun ve olası bir proje söz konusu.
Türkiye’nin Güney Akım boru hattının ülke karasularından geçmesine izin verdiği ve projeyi kabul ettiği de son anda, önceki gün gece yarısına doğru açıklandı. Bence, Türkiye’nin kabulünün bu şekilde, Putin’in Türkiye’ye ulaşmasına saatler kala açıklanarak, son ana bırakılması da anlamlı.
Bu, Türkiye’nin projeye dahil olmaya karar vermeden önce, Güney Akım’a destek vermesinin diğer Nabucco ortağı ülkelerde nasıl bir etki yaratacağını çok düşündüğüne işaret ediyor.
‘Türkiye potansiyel düşman görülüyor’
Soru: Zaten Ankara’daki toplantıda, Nabucco ortağı ülkelere ve AB’ye de mesaj veren Başbakan Erdoğan, AB ve ABD destekli Nabucco’nun, Rusya’nın Güney Akım projesine alternatif gibi gösterilmemesi gerektiğini söyledi. Peki, ziyaretin Türkiye ile ikili ilişkileri nasıl etkileyeceği düşünülüyor Rusya’da?
AO: Bu ziyaretteki üçüncü unsur da, Rusya ile Türkiye arasındaki ikili ilişkilerdi ve bence bu ziyaret Türk-Rus ilişkilerine önemli bir ivme kazandıracak.
Rusya’da kamuoyunun Türkiye’ye bakışı oldukça muğlak. Bunu yansıtır bir şekilde, Rus devletinin de Türkiye’ye nasıl baktığı muğlaklıklar taşıyor. Türkiye’nin potansiyel bir düşman olduğuna dair, geçmişe dayanan popüler bir mitoloji söz konusu.
Türkiye’nin Çeçen militanlara yardım sağladığı ve Rusya’daki başka ayrılıkçı İslamcı örgütlere de destek verebileceği düşünülüyor. Dolayısıyla Türkiye’nin attığı pek çok adım şüphe ile karşılanıyor. Türkiye ile Rusya’nın öncülü olan devletlerden başlayarak, iki toplumun yüzyıllara yayılan ikili ilişkiler tarihi düşünüldüğünde de anlaşılabilen ve kökleri derinlerde olan bir şüphe bu.
Bütün bunlar göze alındığında, son diplomatik manevralar pek çokları için sürpriz oldu. Son hamleler, Rusya’nın Türkiye’yi kazanması olarak algılanacaktır.
Kaynak: BBC
